ABAB Legal
Door corona namen veel werknemers vorig jaar (aanzienlijk) minder vakantiedagen op dan normaal. Hierdoor zijn flinke reserves in verlofrechten ontstaan. Wat nu als uw werknemers ineens besluiten massaal met vakantie te gaan en allemaal tegelijk de vorig jaar ongebruikte verlofrechten willen opnemen? Kunt u hen als werkgever verbieden vakantie op te nemen? Of mag u verplichte periodes aanwijzen waarin zij vakantie moeten nemen?
Vervaltermijnen
Wettelijke vakantiedagen (twintig dagen bij een voltijds dienstverband) vervallen op 1 juli van het jaar volgend op het jaar waarin de rechten zijn opgebouwd. Restanten uit 2020 vervallen daarmee op 1 juli 2021. De wet gaat er daarbij overigens wel vanuit dat de werknemer ook redelijkerwijs in staat is geweest die dagen op te nemen. En met opnemen wordt ‘vrijaf’ bedoeld. Dat een werknemer wegens corona niet zijn gedroomde wereldreis heeft kunnen maken, doet aan de vervaltermijn niet af. Voor het bovenwettelijk deel van de vakantiedagen (alles meer dan twintig dagen bij een voltijds dienstverband) geldt een termijn van vijf jaar. Van deze wettelijke termijnen kan in de arbeidsovereenkomst of cao zijn afgeweken. Ga dit dus altijd na voor u openstaande dagen afboekt. Uiteraard is het ook toegestaan met werknemers af te spreken dat hun vakantiedagen langer geldig blijven.
Vaststelling vakantie
Het verplicht aanwijzen van vakantiedagen is alleen toegestaan als dit in de arbeidsovereenkomst of toepasselijke cao is bepaald. Het is dus niet toegestaan om buiten een dergelijke afspraak om, werknemers te verplichten in een bepaalde periode verlof op te nemen. Volgens de wet moet u als werkgever de vakantie vaststellen in overeenstemming met de wensen van de werknemer. Dat betekent dat uw werknemer in principe bepaalt wanneer hij vakantie opneemt. Slechts als ‘gewichtige redenen’ zich daartegen verzetten, kunt u van dit uitgangspunt afwijken. Van gewichtige redenen is sprake als de door de werknemer gewenste vakantie de gang van zaken in het bedrijf ernstig zou ontwrichten. Een stormloop op (gelijktijdige) vakanties zodra de overheid de opgelegde reisbeperkingen opheft, kan een dergelijk gewichtige reden zijn. U moet dan wel motiveren waarom dit de bedrijfsvoering ernstig verstoort. Gewichtige redenen kunnen het overigens ook rechtvaardigen dat u een al gehonoreerde verlofaanvraag intrekt.
Deze wettelijke regels gelden overigens alleen voor vakantiedagen. Voor ADV-uren, meer-/minderuren en dergelijke bestaat geen wettelijke regeling. Voor deze uren hangt het dus af van wat hierover is afgesproken in de arbeidsovereenkomst of cao
Overleg
Los van de mogelijke argumentatie om een aangevraagde vakantie te weigeren, is in overleg tussen u en uw werknemer vaak veel meer mogelijk. Voorziet u problemen als veel werknemers gelijktijdig de koffers pakken? Ga dan tijdig het gesprek aan en benadruk het belang van spreiding van verlofaanvragen, ook in het belang van achterblijvende collega’s. Zo nodig kunt u daarbij met bepaalde incentives werken, zoals het toekennen van een extra vrije dag als een werknemer buiten een bepaalde periode vakantie opneemt.
Lis van Engelen
Jurist arbeidsrecht
