Milieu en duurzaamheid
Deze blog is geschreven door Theo Bruinsma (lid algemeen bestuur) en Jan van Mourik (manager belangenbehartiging)
Betaalbare en vooral beschikbare energie is cruciaal voor ondernemer en samenleving. Zorgen daarover nemen steeds meer toe: de energie is en blijft – veel te – duur, drukte op het net – ofwel netcongestie – zorgt ervoor dat zakelijke aansluitingen steeds langer op zich laten wachten en alternatieven als (groene) waterstof komen maar langzaam van de grond.
Ondertussen is het officiële beleid nog steeds dat we van het gas af gaan in Nederland. Maar houden we het vol als het alternatief, elektriciteit, er voorlopig niet is? Misschien kan de minister van Economische Zaken en Klimaatbeheersing haar eigen ministerie nog aanzetten een – realistische – visie op de energievoorziening van ons land te formuleren. Daar kunnen we niet mee wachten. Een nieuw kabinet laat immers nog wel even op zich wachten. Hieronder noemen we een paar elementen. Voorop staat dat we ab-so-luut voorstander zijn van een allesomvattende energietransitie. Maar wel met realiseerbare uitgangspunten.
Alles op alles om energienetten te verzwaren
Op de eerste plaats is het nodig alles op alles te zetten de energienetten te verzwaren. Procedurele voorbereiding is vaak een bottleneck. Er komen geluiden uit Brussel dat de EU overweegt om dit proces te stroomlijnen met bijzondere wetgeving. Laten we dat omarmen. Zelfs de Wet Natuurbescherming (stikstof), waarvoor dit van het grootste belang is, roept belemmeringen op omdat netuitbouw regelmatig conflicteert met de stikstofregelgeving. Dat heeft veel vertraging tot gevolg, ondanks dat elektrificatie gaat over verschoning van onze economie: minder uitstoot van CO2, dus ook minder stikstof.
Files op stroomnet voorkomen
Op de tweede plaats is het nodig om de beschikbare stroom beter te verdelen en daarmee files op het stroomnet te voorkomen. Congestiemanagement heet dat. Dat komt nu mondjesmaat van de grond. Wet en regels werken lang niet altijd mee. Laten we ook daarmee voortvarend aan de slag gaan en misschien hier en daar experimenteren toestaan.
Zelf het voortouw nemen
De elektriciteitsnetwerken hebben de handen vol aan de elektrificatie die op gang komt. Bedrijven zullen dus zélf het voortouw moeten nemen in vermindering van de druk op het stroomnet op piekmomenten en alle mogelijkheden voor innovatie moeten benutten. Van de overheid verwachten wij maximale ruimte hiervoor. En ook daar kan niet mee worden gewacht. Zeker gezien het feit dat in het bedrijfsleven de kennis ruimschoots voorhanden is.
De noodzaak van vermindering van de uitstoot van CO2 is een gegeven. Zonder inzicht in het energieverbruik van ons land is dat echter moeilijk. Als energiedrager is elektriciteit nu goed voor 20% van ons verbruik. Olie en gas hebben het overgrote aandeel. Een verzwaard stroomnet kan om die reden vooralsnog maar een relatief gering deel van de noodzakelijke energievoorziening aan. Dit is waar een realistische aanpak noodzakelijk is.
Duivels dilemma
Het is eenvoudigweg ondenkbaar dat, waar gas heden ten dage vrijwel 80% van de energiebehoefte dekt, we het gasverbruik in enkele jaren naar nul zullen brengen. Ook groene waterstof levert geen soelaas, omdat dat uiteindelijk gegenereerd moet worden met groene stroom waarvan we toch al veel te weinig hebben. Kortom: een duivels dilemma waar toch heel vaak “langs heen” wordt gekeken. De oplossing komt niet tot stand als het probleem genegeerd wordt omdat de consequenties niet acceptabel gevonden worden. Het gevolg is een grote rem op de bedrijvigheid – meer dan 8000 bedrijven wachten op een aansluiting! – hoge energiekosten voor de particulier wegens de te verwachten rem op terugleveren en tegelijkertijd bij gebruik van warmtepompen hoge stroomkosten in de winter.
Oplossing
Het kan niet anders dat de oplossing gaat bestaan uit een combinatie van vandaag de dag beschikbare systemen, waarbij zeker niet al te snel afgeschaald kan worden, en een realistisch traject en alles omvattend plan naar de CO2 vrije energievoorziening van de toekomst. Zonder dat de noodzakelijke energie-infrastructuren ingericht zijn, blijven zaken zoals “van het gas af” onrealistisch en geldverslindend voor diegenen die ertoe gedwongen worden.
Verhoging energiebelasting opschorten
O ja, nog een laatste puntje. Bij onze achterban zien we een grote bereidheid om te verduurzamen door middel van elektrificeren, nu of op termijn, of gebruikmaken van een andere groene energiedrager. Een deel van de bedrijven heeft nu nog een warmtekrachtkoppeling (WKK) op aardgas. De energiebelasting op het gas dat daarvoor wordt gebruikt is verhoogd om de elektrificatie te stimuleren.
In het licht van de netcongestie is dat niet redelijk. Bij gebrek aan alternatieven is het in feite een belastingverhoging, terwijl bedrijven geen keuze hebben. Deze verhoging zou moeten worden opgeschort, zolang bedrijven geen nieuwe of verzwaarde aansluiting kunnen krijgen op het elektriciteitsnet.
Vragen of meer informatie?
Neem dan contact op met Jan van Mourik, manager belangenbehartiging VNO-NCW Brabant Zeeland, via mourik@vnoncwbrabantzeeland.nl.
