Partnerbijdrage
In 2023 bleek uit onderzoek dat 17% van de Nederlandse werknemers in de voorafgaande 12 maanden te maken had met ongewenst gedrag op de werkvloer*. Toch denken veel organisaties dat grensoverschrijdend gedrag in hun gelederen niet speelt. Als er geen klachten zijn, is er niets aan de hand, zo is de gedachte. Maar ook angst om te melden, het ontbreken van een goede structuur of vertrouwenspersoon kunnen het aantal klachten kunstmatig laag, en de problematiek navenant hoog houden.
Preventie
Een passende structuur kan veel problemen oplossen en voorkomen. Wanneer iedereen, van medewerker tot directeur en vertrouwenspersoon, weet wat er van hen verwacht wordt, biedt dat de bescherming waar het uiteindelijk om draait. Maar waar begin je? Standaarden bestaan niet, want iedere organisatie is anders. Breng de organisatiestructuur op orde, bevraag medewerkers naar hun behoeften en bepaal wat noodzakelijk is. Maak goede afspraken, veranker deze, zorg ervoor dat iedereen op de hoogte is en medewerkers weten waar ze moeten aankloppen.
De impact hiervan is aanzienlijk. Als er geen passende organisatiestructuur en duidelijke afspraken zijn, kunnen melders vaak hun verhaal niet kwijt en blijven ze ongehoord. Kleine problemen, zoals miscommunicatie tussen twee medewerkers of een ongepaste opmerking, kunnen dan uitgroeien tot een enorm probleem dat een hele afdeling en in uitzonderlijke gevallen zelfs een volledige organisatie in zijn greep houdt.
Meldingen
Is de structuur eenmaal op orde? En zijn afspraken verankerd en gedeeld in de organisatie? Dan, leidt dit in eerste instantie vaak tot meer meldingen. Voor sommige organisaties een reden om er niet aan te beginnen. Maar dat is te kort door te bocht. Diezelfde structuur stelt organisaties namelijk in staat om gemaakte afspraken na te komen, meldingen objectief te behandelen en escalaties te voorkomen. Daarmee kan de spreekwoordelijke kou vaak snel uit de lucht worden gehaald.
De nieuwe handreiking tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag van Mariëtte Hamer biedt houvast om dit proces van preventie en aanpak te organiseren en te integreren in de dagelijkse gang van zaken.
Vertrouwenspersonen
Een vertrouwenspersoon kan hierbij helpen – daarvan is ook de wetgever overtuigd. Daarom zijn organisaties met meer dan tien werknemers binnenkort verplicht om een vertrouwenspersoon aan te stellen. Deze vangt de melder op, biedt hulp en advies, en informeert over relevante regelingen en gedragscodes. In alle gevallen blijft de melder zelf verantwoordelijk voor de melding: de vertrouwenspersoon neemt de melding en de behandeling daarvan niet over.
Vervolgens begeleidt de vertrouwenspersoon medewerkers bij het aankaarten van zaken en verwijst, indien nodig, naar hulpverlenende instanties zoals het Centrum Seksueel Geweld, een psycholoog of een huisarts. Daarnaast ondersteunt de vertrouwenspersoon leidinggevenden bij het voorkomen van onveilig gedrag, houdt het aantal meldingen en de aard ervan bij, en signaleert onveilige situaties.
Maatwerk
Toch komt de theorie niet altijd overeen met de werkelijkheid, en kunnen emoties hoog oplopen. Het kan nog steeds fout gaan, ondanks een juiste structuur en vertrouwenspersoon. De meest voorkomende oorzaak is het blijven bestaan van een werkcultuur waarin melden niet veilig is. In dat geval worden medewerkers inmiddels beschermd door de nieuwe Wet bescherming klokkenluiders en de Arbeidsomstandighedenwet.
Een veilige werkplek is geen lineair proces of afvinklijst. Wetgeving beschermt niet alleen achteraf, maar helpt ook om vooraf de juiste structuur in te richten en een veilige meldcultuur te waarborgen. Uiteindelijk is een structuur altijd maatwerk en zijn integer handelen en intrinsieke motivatie vereist om het steeds beter te doen. Wilt u vandaag nog aan de slag? Boels Zanders staat cliënten bij in alle fases, van preventie tot de-escalatie. Neem contact op met Anouk Cordang of Monique Schreurs als u meer wilt weten.
*1 Blijkt uit de nationale enquête arbeidsomstandigheden 2023 van TNO.
Voor de inhoud en organisatie van onze Academy bijeenkomsten, masterclasses en communities voor ondernemers en bij de uitvoering van bepaalde dossiers werken we samen met vaste partners. Door deze samenwerking kunnen we gebruikmaken van de kennis, ervaring en faciliteiten van deze bedrijven.
